Hành vi là sự giao tiếp. Đôi khi trẻ tự kỷ đang thể hiện các vấn đề sức khỏe của con cho chúng ta biết thông qua hành vi. Việc tìm ra nguyên nhân bệnh lý cơ bản đòi hỏi sự kiên nhẫn, khả năng quan sát nhạy bén và kinh nghiệm từ bác sĩ để có thể giúp cha mẹ kiểm tra và đưa ra hướng dẫn y tế thích hợp.
Trong bài viết này, ba mẹ sẽ được tìm hiểu danh sách các hành vi được ghi lại có liên quan đến chứng tự kỷ mà đôi khi do các vấn đề y tế tiềm ẩn gây ra. Đây không phải là một danh sách đầy đủ, nói đúng hơn, đây là danh sách các nguyên nhân y tế cần được xem xét khi đánh giá và can thiệp một đứa trẻ có những hành vi đã nêu.
CÁC VẤN DỀ Y TẾ TIỀM ẨN CÓ THỂ GÂY RA CÁC HÀNH VI LIÊN QUAN ĐẾN CHỨNG TỰ KỶ
Biểu đồ dưới đây phác thảo các nguyên nhân y tế tiềm ẩn của các hành vi có liên quan đến chứng tự kỷ.
CHẬM NÓI HOẶC CHƯA CÓ NGÔN NGỮ
Các vấn đề về ngôn ngữ có thể được gây ra hoặc bị làm cho trầm trọng hơn bởi nhiều vấn đề y tế tiềm ẩn khác nhau. Một số trong số đó được liệt kê dưới đây:
- Co giật
- Chứng ngưng thở lúc ngủ
- Thiếu folate não
- Thiếu hụt vitamin hoặc khoáng chất:
- Thiếu axit béo thiết yếu (EFA)
- Thiếu B12
- Sự thiếu hụt các vitamin và chất dinh dưỡng khác như B6, 5MTHF, B1, creatine, L-Carnitine, CoQ10, các hợp chất giàu lưu huỳnh, magie, sắt, butyrate.
- Dính thắng lưỡi
- Phản xạ nguyên phát được giữ lại
- Rối loạn chức năng ty thể
CHẬM PHÁT TRIỂN
Chậm phát triển là một cụm từ dễ hiểu dành cho trẻ đang gặp phải tình trạng chậm phát triển các kỹ năng như vận động thô và vận động tinh, khả năng hòa nhập xã hội, giao tiếp hoặc kỹ năng nhận thức. Nếu con được đánh giá là chậm phát triển, cha mẹ cần phải kiểm tra lý do tại sao điều này có thể xảy ra. Có nhiều lý do dẫn đến sự chậm phát triển ở chứng tự kỷ, bao gồm:
- Thiếu folate não
- Co giật
- Thiếu vitamin / khoáng chất
- Thiếu B12
- Thiếu thiamine
- Rối loạn chức năng ty thể
- Rối loạn chức năng tuyến giáp (Suy giáp / Cường giáp / Viêm giáp Hashimoto)
- Phản xạ nguyên thủy được giữ lại (đặc biệt là phản xạ cơ cổ bất đối xứng)
- Rối loạn chức năng miễn dịch
- Tiếp xúc với nấm mốc độc hại
CÁC VẤN ĐỀ VỀ GIẤC NGỦ
Hơn một nửa số trẻ tự kỷ gặp vấn đề về giấc ngủ. Điều này không chỉ bất tiện, mà còn ảnh hưởng tới sức khỏe và hạnh phúc của cả gia đình. Vì vậy, tìm ra nguyên nhân gây ra vấn đề về giấc ngủ có thể cải thiện chất lượng cuốc sống. Nguyên nhân có thể gây ra vấn đề về giấc ngủ ở bệnh tự kỷ bao gồm:
- Co giật
- Các vấn đề về đường tiêu hóa:
- Táo bón hoặc các vấn đề về đường tiêu hóa khác
- Sự phát triển quá mức của nấm hoặc vi khuẩn gây bệnh trong ruột
- Thiếu hụt vitamin và/hoặc khoáng chất:
- Nhu cầu về magiê, kali hoặc các khoáng chất khác
- Vitamin D thấp
- Sắt thấp
- Thiếu folate não
- Các vấn đề về sunfat trong cơ thể
- Có thể tham khảo tắm muối Epsom
- Dị ứng
- Viêm amidan
- Nhạy cảm với thực phẩm
- Lượng đường trong máu thấp
- Tiếp xúc với bức xạ EMF
- Glutamate dư thừa trong não
- Rối loạn chức năng ty thể
KHÓ CHỊU / HUNG HĂNG / CƠN PHẤN KHÍCH HOẶC CƠN GIẬN DỮ
Sự thay đổi tâm trạng dữ dội đôi khi có thể dẫn đến làm tổn thương bản thân hoặc người khác. Việc tìm ra nguồn gốc của vấn đề là rất quan trọng để ngăn chặn hành vi này. Dưới đây là danh sách những nguyên nhân có thể gây ra:
- Cơn đau không được nhận biết do:
- Các vấn đề về đường tiêu hóa, chẳng hạn như táo bón
- Nhức đầu, đau xoang hoặc đau nửa đầu
- Vấn đề nha khoa
- Nhiễm trùng tai
- Lo lắng
- Co giật
- Hàm lượng vitamin và khoáng chất thấp như lithium orotate, folate, magiê
- Cholesterol thấp
- Nhiễm trùng tiềm ẩn mãn tính, chẳng hạn như Strep (nhiễm liên cầu) hoặc Lyme hoặc đồng nhiễm Lyme
- Chảo/ gấu trúc
- Nhiễm trùng Clostridia
- Lượng đường trong máu thấp
- Suy tuyến thượng thận và cortisol thấp
- Độc tính của chì (hoặc kim loại nặng khác)
- Amoniac tăng cao
- Mất cân bằng nội tiết tố (dư thừa androgen)
- Dị ứng và/ hoặc nhạy cảm thực phẩm (đặc biệt là ngô)
- Phenol và salicylat trong thực phẩm
LO ÂU / OCD
Lo lắng và rối loạn ám ảnh cưỡng chế (OCD) thường thấy ở người tự kỷ. Vòng luẩn quẩn của những suy nghĩ không mong muốn này gây mệt mỏi cho cả bản thân và người thân xung quanh. Rất may, chúng tôi biết có những vấn đề cơ bản có thể điều trị được. Dưới đây là danh sách các khả năng:
- Chảo/gấu trúc
- Thiếu folate não
- Cholesterol thấp
- Thiếu vitamin và / hoặc khoáng chất:
- Sắt
- Kẽm
- B1
- B6
- Folate (vitamin B9)
- B12
- Glutamate tăng cao và GABA thấp
- Các vấn đề về đường tiêu hóa:
- Sự phát triển quá mức của vi khuẩn gây bệnh trong ruột
- Vi sinh vật đường ruột kém đa dạng
- Histamine tăng cao
- Viêm thần kinh
- Chức năng tuyến thượng thận và việc điều chỉnh norepinephrine kém
- Tức là cơ thể bị mắc kẹt trong lựa chọn đối mặt hoặc bỏ chạy
- Phản xạ nguyên thủy được giữ lại
VẤN ĐỀ XỬ LÝ CẢM GIÁC
Rối loạn xử lý cảm giác (SPD) là khi não gặp khó khăn trong việc tổ chức thông tin từ các giác quan. Trẻ có vấn đề về xử lý giác quan có thể quá nhạy cảm hoặc kém nhạy cảm với hình ảnh, âm thanh, kết cấu, hương vị, mùi và các giác quan khác. Dưới đây là một số lý do khiến điều này xảy ra:
- B6 (p5p) và magiê thấp
- Không dung nạp thực phẩm
- Các vấn đề về đường tiêu hóa, chẳng hạn như:
- Nấm phát triển quá mức trong đường ruột
- Sự phát triển quá mức của vi khuẩn gây bệnh trong ruột
- Các vấn đề về sunfat hóa
- Có thể tắm muối Epsom
- Nhiễm trùng tiềm ẩn, chẳng hạn như Strep hoặc Lyme
- Lượng kim loại nặng quá mức trong máu hoặc mô
- Phản xạ nguyên thủy được giữ lại
ĐI NHÓN CHÂN
Hầu hết mọi người cho rằng việc đi nhón chân trong chứng tự kỷ chỉ đơn giản là do rối loạn xử lý cảm giác, tuy nhiên, khi nhìn một cách khách quan hơn, chúng ta có thể thấy rằng cũng có nhiều vấn đề khác đang diễn ra. Dưới đây là một số ví dụ:
- Táo bón
- Thiếu khoáng chất (cụ thể là magiê và kẽm)
- Thiếu thiamine
- Nhạy cảm với thực phẩm như sữa hoặc gluten
- Vấn đề về tầm nhìn phát triển
- Phản xạ nguyên thủy vẫn còn (phản xạ mê cung trương lực)
HÀNH VI TỰ KÍCH THÍCH (STIMMING)
Hành vi tự kích thích đôi khi được gọi là hành vi “rập khuôn”. Tự kích thích thường đề cập đến các hành vi cụ thể bao gồm vỗ tay, lắc lư, xoay tròn hoặc lặp lại các từ và cụm từ.
Nhiều trẻ em hoặc người mắc chứng tự kỷ thấy việc tự kích thích có thể giúp tự xoa dịu bản thân, tuy nhiên cũng có nhiều lý do y tế giải thích cho điều đó, bao gồm:
- Các vấn đề về đường tiêu hóa, chẳng hạn như:
- Táo bón hoặc đau bụng
- Nấm phát triển quá mức trong ruột
- Co giật
- Phản ứng với thức ăn trẻ đang ăn
- Cholesterol thấp
- Hàm lượng khoáng chất thấp
- Tăng glutamate trong não
- Phản xạ nguyên thủy được giữ lại
- Amoniac tăng cao
- Bệnh không có dấu hoa thị
ECHOLALIA
Echolalia là sự lặp lại các cụm từ, từ hoặc các phần của từ. Có nhiều lý do y tế có thể gây ra tình trạng này bao gồm:
- Co giật
- Phản ứng với thức ăn trẻ đang ăn
- Táo bón hoặc có vấn đề về đường tiêu hóa
- Hàm lượng khoáng chất thấp
- Tăng glutamate trong não
- Amoniac tăng cao
- Cholesterol thấp
KÉN ĂN
Đối phó với trẻ kén ăn là một điều không hề dễ dàng. Giải quyết vấn đề ăn uống không chỉ mang lại nhiều thực phẩm bổ dưỡng hơn cho cuộc sống mà còn giải tỏa rất nhiều lo lắng. Dưới đây là một số vấn đề có thể xảy ra liên quan đến việc kén ăn:
- Các vấn đề về đường tiêu hóa, chẳng hạn như:
- Táo bón
- GERD (trào ngược)
- Viêm thực quản tăng esinophil
- Nấm phát triển quá mức trong ruột
- Đau răng
- Khoáng chất thấp, đặc biệt là kẽm
- PAN/ GẤU TRÚC
- Nhạy cảm với thực phẩm
- Phản xạ nguyên thủy được giữ lại
PICA
Pica là chứng ăn hoặc nhai những thứ không phải thực phẩm. Các vấn đề y tế được liệt kê dưới đây có thể là nguyên nhân hoặc kết quả của Pica. Dù bằng cách nào, các vấn đề này vẫn cần phải được giải quyết.
- Thiếu hụt vitamin và / hoặc khoáng chất, chẳng hạn như:
- Thiếu sắt
- Thiếu kẽm
- Thiếu thiamine
- Nấm phát triển quá mức trong ruột
- Nhiễm ký sinh trùng
- Đau răng
KHẢ NĂNG ĐỌC VƯỢT TRỘI (HYPERLEXIA)
Khả năng đọc vượt trội là khả năng đọc trên mức bình thường cùng với khả năng hiểu ngôn ngữ nói dưới mức bình thường, có thể do:
- Một bên não mạnh hơn bên kia
GIẢM TRƯƠNG LỰC CƠ (TRƯƠNG CƠ THẤP)
Trạng thái trương lực cơ thấp (mức độ căng hoặc khả năng chống căng của cơ), thường liên quan đến việc giảm sức mạnh cơ. Giảm trương lực cơ có thể được quy cho:
- Rối loạn chức năng ty thể
- Thiếu vitamin / khoáng chất
KHÔNG CHÚ Ý HOẶC THIẾU TẬP TRUNG
Sự mất tập trung thường được thấy ở chứng tự kỷ và là một điều khó chịu. Nhưng đôi khi nó có thể được khắc phục bằng cách giải quyết các vấn đề y tế được liệt kê dưới đây:
- Co giật
- Nhạy cảm với thực phẩm
- Sản phẩm bơ sữa
- gluten
- Phẩm màu
- Thiếu axit béo thiết yếu
- Thiếu vitamin hoặc khoáng chất
- Sắt
- Magiê
- Vitamin D
- Kẽm
- folate
- Giảm lưu lượng máu trong não
- Sự phát triển quá mức của nấm hoặc vi khuẩn trong ruột
- Phản xạ nguyên thủy được giữ lại (đặc biệt là phản xạ moro để kiểm soát xung lực)
ĐIỀU TRỊ CÁC VẤN ĐỀ Y TẾ CƠ BẢN TRONG BỆNH TỰ KỶ
Như bạn có thể thấy từ thông tin trên, có sự trùng lặp giữa các triệu chứng của chứng tự kỷ và nhiều rối loạn y tế khác nhau. Tin tốt là những vấn đề y tế tiềm ẩn này có thể điều trị được.
Ví dụ về các tình trạng cơ bản có thể điều trị được bao gồm:
- Các vấn đề về đường tiêu hóa
- Thiếu folate não
- Co giật
- Rối loạn chức năng ty thể
- Dị ứng thực phẩm và nhạy cảm với thực phẩm
- PAN/Gấu trúc
- Thiếu B12
- Glutamate tăng cao
- Suy tuyến thượng thận
KẾT LUẬN
Thông tin đưa ra là quá nhiều, nhưng quan trọng hơn bạn biết rằng vẫn còn hy vọng.
Khi các vấn đề y tế tiềm ẩn ở chứng tự kỷ được điều trị đúng cách, nhiều triệu chứng liên quan (cản trở và làm khó con trong cuộc sống hàng ngày) sẽ giảm hoặc thậm chí biến mất hoàn toàn, cải thiện đáng kể kết quả và chất lượng cuộc sống của chúng. Nói tóm lại, chứng tự kỷ có thể điều trị được! (chứ không phải chữa khỏi)
Ngoài ra, kết hợp điều trị y khoa và các phương pháp trị liệu khác là con đường tiến triển nhanh nhất và hiệu quả nhất. Những đứa trẻ khỏe mạnh và hạnh phúc sẽ có khả năng học hỏi và phát triển các kỹ năng mới cao hơn. Khi con bạn mở rộng các kỹ năng, chúng sẽ trở nên độc lập hơn, điều này giúp cải thiện sự tự tin của chúng.
Một đứa trẻ hạnh phúc, khỏe mạnh và tự lập là mục tiêu cuối cùng của chúng tôi dành cho cha mẹ.
————————————————————————————-
Disclaimer: Mọi thông tin đưa ra chỉ nhằm mục đích tham khảo và giáo dục. Mọi sự thay đổi cần tham vấn bác sĩ và chuyên gia dinh dưỡng của bạn để hiểu và đưa ra quyết định đúng đắn nhất. Bài viết thuộc sở hữu của nhóm Thắp Đèn Xanh – Đồng hành cùng trẻ có nhu cầu đặc biệt, vui lòng không sao chép dưới mọi hình thức.