Chế độ ăn kiêng cho trẻ tự kỷ có cần thiết hay không?
Chế độ ăn kiêng cho trẻ tự kỷ: Chế độ ăn luôn chờ đợi ở trẻ tự kỷ (ASD) luôn là một chủ đề tranh cãi. Một số người tin rằng chế độ ăn kiêng có thể hỗ trợ các triệu chứng của ASD, trong khi người khác cho rằng không có bằng chứng đủ mạnh để chứng minh điều này. Trong bài viết này, chúng ta sẽ xem xét sâu hơn về việc áp dụng chế độ ăn kiêng cho trẻ tự kỷ và liệu nó có cần thiết hay không. Chế độ ăn kiêng không chữa được bệnh tự kỷ nhưng nó sẽ làm giảm những hành vi, triệu chứng của trẻ tự kỷ ( ASD).
Tại sao chế độ ăn kiêng là vấn đề quan trọng? Chế độ ăn kiêng có thể trở thành một phần quan trọng trong việc quản lý trạng thái tự kỷ của trẻ. Một số trường hợp, trẻ tự kỷ có thể có các vấn đề về sự nhạy cảm với thức ăn, dẫn đến việc ăn uống không cân đối hoặc hạn chế trong việc lựa chọn thực đơn. Điều này có thể gây ra các vấn đề sức khỏe và tạo ra thách thức cho việc tương tác xã hội.
Một số chế độ ăn kiêng dành cho trẻ ASD:
Chế độ ăn Ketogen
Chế độ ăn Ketogen là chế độ ăn nhiều chất béo, ít carbohydrate và tập trung vào việc tiêu thụ nhiều dầu và protein. Nó đã được chứng minh có tác dụng trong điều trị bệnh tự kỷ, bao gồm giảm hiếu động quá mức và khó chịu.
Cách thức hoạt động của chế độ ăn Ketogenic: Khi trẻ duy trì chế độ ăn Ketogenic, trẻ hạn chế đối với carbohydrate, đồng thời tăng cường tiêu thụ dầu và protein. Điều này dẫn đến sự thay đổi trong cơ chế chuyển hóa của cơ thể. Thay vì chuyển hóa glucosse, cơ thể bắt đầu sản xuất các hợp chất gọi là “ketones” từ chất béo. Ketones sau đó sẽ được sử dụng làm nguồn năng lượng thay thế.
Các loại chế độ ăn ketogenic:
- Chế độ ăn ketogenic tiêu chuẩn (SKD)
Chất béo cao/protein vừa phải: 70% chất béo; 20% protein; 10% tinh bột. - Chế độ ăn ketogenic giàu protein
Chất béo vừa phải/protein cao: 60% chất béo; 35% protein; 5% tinh bột - Chế độ ăn ketogenic có mục tiêu (TKD)
Ít chất béo/protein cao: 45%-50% chất béo; 25%-30% protein; 20%-25% carbs (nhưng chỉ trong khoảng thời gian tập luyện)
Lợi ích của chế độ ăn Ketogenic cho trẻ tự kỷ
Cải thiện sự tập trung và tương tác xã hội: Một số nghiên cứu đã ghi nhận răng chế độ ăn Ketogenic có thể giúp cải thiện sự tập trung ở trẻ tự kỷ. Khi ở thể sử dụng ketones làm nguồn năng lượng chính, có thể xảy ra sự ổn định trong tình trạng tâm trí của trẻ. Điều này có thể làm giảm triệu chứng tập trung và kỷ luật của trẻ tự kỷ, giúp họ tương tác xã hội tốt hơn.
Kiểm soát tình trạng dị ứng và viêm nhiễm: Chế độ ăn Ketogenic cũng có khả năng kiểm soát tình trạng dị ứng và viêm nhiễm ở trẻ tự kỷ. Bằng cách giảm thiểu tiêu thụ carbohydrate, chế độ này có thể giúp làm giảm sự viêm nhiễm trong cơ thể. Điều này có thể làm giảm triệu chứng dị ứng và cải thiện sức kháng của trẻ.
Hỗ trợ sự phát triển của não bộ: Trong giai đoạn phát triển, não bộ của trẻ tự kỷ cần một lượng lớn năng lượng và dưỡng chất để phát triển. Chế độ ăn Ketogenic, với tập trung vào dầu và protein, có thể cung cấp các yếu tố cần thiết cho sự phát triển này. Điều này có thể có lợi cho sự phát triển toàn diện của trẻ.
Chế độ ăn kiêng Carbohydrate cụ thể (SCD)
Chế độ ăn kiêng carbohydrate cụ thể tập trung vào việc loại bỏ ngũ cốc, các loại đậu và các sản phẩm từ sữa khỏi chế độ ăn kiêng. Điều này có nghĩa là hầu hết các loại thực phẩm chế biến sẵn đều tránh đối với những người theo chế độ ăn kiêng này. Thay vào đó, trẻ sẽ tập trung vào việc ăn nhiều thịt và rau – bao gồm cả một số loại trái cây và hạt – và sử dụng nhiều dầu ô liu trong quá trình nấu ăn.
Lợi ích của chế độ ăn kiêng Carbohydrate
Chế độ ăn kiêng Carbohydrate có thể mang lại nhiều lợi ích cho trẻ tự kỷ:
Cải thiện tình trạng tâm trí và tập trạng: Một số trẻ tự kỷ gặp khó khăn trong việc duy trì tập trung và ổn định tâm trí. Chế đô ăn kiêng Carbohydate giúp kiểm soát mức đường huyết, làm giảm sự biến động và giúp trẻ duy trì tình trạng tâm trí tốt hơn.
Giảm triệu chứng tăng động và căng thẳng: Nhiều trẻ tự kỷ trải qua triệu chứng tăng động và căng thẳng. Chế độ ăn kiêng Carbohydrate có thể làm giảm sự biến động cảm xúc và giúp trẻ cảm thấy thư giãn hơn.
Hỗ trợ tiêu hóa và tăng cường sức kháng: Chế độ này tạo điều kiện tốt cho hệ tiêu hóa của trẻ và giúp tăng cường sức kháng. Điều này có thể giúp tránh được nhiễm khuẩn và tình trạng dị ứng.
Thực hiện chế độ ăn kiêng Carbohydrate cho trẻ tự kỷ
Bước 1: Thảo luận với bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng
Trước khi bắt đầu chế độ ăn kiêng Carbohydrate cho trẻ tự kỷ, hãy thảo luận với bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng. Họ sẽ giúp đánh giá tình trạng sức khỏe của trẻ và đảm bảo rằng chế độ này phù hợp với họ.
Bước 2: Lập kế hoạch ăn uống
Hãy lập kế hoạch ăn uống cụ thể cho trẻ dựa trên chế độ ăn kiêng Carbohydrate. Đảm bảo rằng họ có đủ thực phẩm giàu chất xơ, rau xanh và protein trong bữa ăn hàng ngày.
Bước 3: Quản lý và theo dõi
Theo dõi tình trạng sức khỏe và phản ứng của trẻ khi thực hiện chế độ ăn kiêng Carbohydrate. Điều này giúp đảm bảo rằng chế độ ăn uống đang mang lại lợi ích cho họ.
Chế độ ăn kiêng FODMAP thấp
FODMAPS là một loại carbohydrate được tìm thấy trong nhiều loại thực phẩm và đồ uống. Viết tắt của Fermentable Oligosaccharides, là những loại Carbohydrate khó tiêu hóa trong dạ dày và ruột non. Chế độ ăn kiêng FODMAP thấp tập trung vào giảm tiêu thụ các loại thực phẩm chứa FODMAP. Mục tiêu của chế độ này là giảm tình trạng viêm nhiễm trong dạ dày và ruột non, từ đó giúp cải thiện tình trạng sức khỏe tổng thể.
Lợi ích của chế độ ăn kiêng FODMAP thấp cho trẻ tự kỷ
Chế độ ăn kiêng FODMAP thấp có thể mạng lại một số lợi ích cho trẻ tự kỷ:
Giảm triệu chứng tiêu hóa: Nhiều trẻ tự kỷ gặp khó khăn với tiêu hóa, gây ra các triệu chứng như đau bụng, táo bón hoặc tiêu chảy. Chế độ ăn kiêng FODMAP thấp có thể giúp các triệu chứng này bằng cách loại bỏ các thực phẩm gây kích ứng cho hệ tiêu hóa.
Cải thiện tình trạng tâm trí: Có sự liên kết giữa hệ tiêu hóa và tình trạng tâm trí. Khi hệ tiêu hóa hoạt động tốt hơn nhờ chế độ ăn kiêng FODMAP thấp, có thể cải thiện sự tập trung và ổn định tâm trí của trẻ tự kỷ.
Giảm căng thẳng và tăng cường sự thư giãn: Một chế độ ăn kiêng FODMAP thấp có thể giúp giảm căng thẳng và sự căng thẳng mà một số trẻ tự kỷ có thể trải qua. Việc loại bỏ các thực phẩm gây kích ứng có thể làm cho trẻ cảm thấy thư giãn hơn.
Thực phẩm có FODMAP thấp bao gồm protein như trứng, thịt, hạt diêm mạch, gạo, yến mạch, cà tím, khoai tây, cà chua, bí,…
Chế độ ăn kiêng GFCF
Chế độ ăn kiêng GFCF liên quan đến việc loại bỏ gluten (có trong lúa mì, lúa mạch và lúa mạch đen) và casein (có trong sữa và các sản phẩm từ sữa) khỏi lượng thức ăn hàng ngày của trẻ.
Nguyên nhân là do peptide và protein có trong gluten và casein có chứa các hóa chất giống như các chất kích thích có thể khiến trẻ phản ứng và hành vi khác đi. Phản ứng hóa học này có thể tăng thêm các triệu chứng đối với trẻ mắc ASD.
Có nhiều chế độ ăn kiêng có thể giúp ích cho bệnh tự kỷ. Điều quan trọng cần lưu ý là không có một chế độ ăn kiêng hoàn hảo nào có thể chữa khỏi tất cả.
Lợi ích của chế độ ăn kiêng GFCF cho trẻ tự kỷ
Chế độ ăn kiêng GFCF có thể mang lại một số lợi ích cho trẻ tự kỷ:
Về khía cạnh dinh dưỡng, một số chế độ ăn kiêng có thể mang lại lợi ích cho trẻ tự kỷ. Tuy nhiên việc áp dụng chế độ ăn kiêng cụ thể về lâu dài đi kèm với lợi ích thì sẽ đi kèm với 1 số rủi ro. Việc tránh một số loại thực phẩm có thể làm hao hụt các vi chất dinh dưỡng để trẻ khỏe mạnh và phát triển tốt. Vì vậy cha mẹ phải tìm được những thực phẩm thay thế cho những thực phẩm tránh trong chế độ ăn kiêng để con đảm bảo nhu cầu dinh dưỡng mỗi ngày.
Cải thiện triệu chứng tiêu hóa: Nhiều trẻ tự kỷ gặp khó khăn với tiêu hóa, gây ra các triệu chứng như đau bụng, táo bón. Loại bỏ gluten và casein khỏi chế độ ăn uống có thể giúp giảm triệu chứng này và làm cho hệ tiêu hóa của trẻ hoạt động tốt hơn.
Giảm triệu chứng tâm trí: Có những bằng chứng cho thấy sự liên kết giữa chế độ ăn kiêng GFCF và cải thiện tình trạng tâm trí của trẻ tự kỷ. Trẻ có thể trở nên ít căng thẳng hơn và có khả năng tập trung tốt hơn sau khi thực hiện chế độ này.
Hỗ trợ tình trạng sức kháng: Chế độ ăn kiêng GFCF có thể giúp cải thiện sức kháng của trẻ tự kỷ. Việc loại bỏ những thực phẩm có thể gây viêm nhiễm và kích ứng cho hệ tiêu hóa có thể giúp cơ thể của trẻ tự kỷ đối phó với các tác nhân gây bệnh tốt hơn.
Ví dụ như chế độ ăn kiêng không chứa casein loại bỏ các sản phẩm và chế phẩm sữa có nguồn gốc từ động vật: Sữa bò, sữa dê, sữa chua, phô mai,.. có thể dẫn đến thiếu canxi và ảnh hưởng đến sức khỏe xương của trẻ. Cha mẹ có thể thay thế chuyển sang sữa hạt hay các loại sữa thực vật, việc bổ sung canxi hay các vi chất dinh dưỡng cha mẹ nên hỏi ý kiến bác sĩ tránh lạm dụng quá mức.
Kết luận
Chế độ ăn kiêng có thể là một dụng cụ hữu ích trong việc quản lý tự kỷ ở trẻ, nhưng không phải trường hợp nào cũng áp dụng. Quan trọng nhất, luôn cần tư vấn với chuyên gia và theo dõi sự phát triển của trẻ để đảm bảo rằng chế độ ăn uống đang mang lại lợi ích và không gây hại cho sức khỏe của trẻ. Mỗi trẻ tự kỷ là một cá nhân độc đáo và việc tìm ra chế độ ăn kiêng phù hợp nhất cho họ có thể đòi hỏi thời gian và kiên nhẫn. Chúng ta cần hiểu rằng không có một giải pháp đơn giản cho tất cả trường hợp và việc kết hợp sự quan tâm, hỗ trợ và kiến thức từ các chuyên gia sẽ giúp trẻ tự kỷ phát triển một cách tốt nhất trong cuộc hành trình của họ.