Sử dụng thuốc kích thích thần kinh là phương pháp điều trị thường được sử dụng nhất cho người mắc ADHD. Thuốc thể giúp bạn kiểm soát các triệu chứng của ADHD, chẳng hạn như:
- Khoảng chú ý ngắn
- Hành vi bốc đồng
- Hiếu động quá mức
Thuốc kích thích thần kinh có thể là phương pháp điều trị duy nhất mà bạn sử dụng hoặc bạn có thể thử chúng cùng với liệu pháp can thiệp hành vi.
Những loại thuốc này giúp làm dịu các triệu chứng ADHD ở khoảng 70% ở người lớn và 70%- 80% trẻ em. Người dùng thuốc có xu hướng giảm được tình trạng hiếu động thái quá, hay gián đoạn và tâm trạng bồn chồn.Thuốc cũng có thể giúp người ADHD hoàn thành nhiệm vụ và cải thiện các mối quan hệ.
Mặc dù việc dùng thuốc, mọi người có khả năng chú ý và hành vi tốt hơn. Hiện tại vẫn còn một số cuộc tranh luận về việc liệu các kỹ năng xã hội hoặc thành tích ở trường có tốt lên hay không sau khi dùng thuốc, nhưng vẫn có nhiều người được hưởng lợi từ thuốc.
Thuốc Kích Thích thần kinh có tác dụng như thế nào?
Đối với những người bị ADHD, những loại thuốc này làm tăng mức độ của một số chất hóa học trong não, như dopamine và norepinephrine. Chúng giúp các dây thần kinh trong não của bạn tương tác với nhau. Chúng cũng được tạo ra để đáp ứng các hoạt động thú vị. Nếu bạn dùng chúng cho người mắc ADHD, bạn cần cung cấp ở liều lượng tăng chậm và ổn định, giống như bộ não của bạn sẽ tạo ra chúng một cách tự nhiên. Điều đó giúp tăng cường năng lượng, giúp bạn chú ý tốt hơn và giúp bạn tỉnh táo.
Các thuốc kích thích thần kinh phổ biến cho ADHD
Có nhiều thuốc kích thích thần kinh có sẵn để điều trị ADHD: dạng tác dụng ngắn, tác dụng trung gian và tác dụng kéo dài.
Các hình thức tác dụng ngắn thường được thực hiện hai hoặc ba lần một ngày, và những hình thức tác dụng dài chỉ một lần một ngày. Lợi ích của tác dụng ngắn là bạn có nhiều quyền kiểm soát hơn khi có thuốc trong cơ thể. Nhược điểm là bạn phải nhớ dùng chúng thường xuyên.
Một điểm tích cực của kiểu tác dụng lâu dài là bạn không cần phải nhớ uống thuốc thường xuyên, thường chỉ là điều đầu tiên vào buổi sáng. Họ cũng có thể cắt giảm một số tác dụng phụ. Nhưng có thể sẽ khó hạ hỏa vào ban đêm hơn cho đến khi bạn nhận được liều lượng và thời gian dùng thuốc phù hợp.
Các thuốc kích thích thần kinh tác dụng ngắn bao gồm:
- Amphetamine / dextroamphetamine (Adderall)
- Dextroamphetamine (Dexedrine, ProCentra, Zenzedi)
- Dexmethylphenidate (Focalin)
- Methylphenidate (Ritalin)
Các thuốc kích thích thần kinh tác dụng trung bình bao gồm:
- Amphetamine sulfate (Evekeo)
- Methylphenidate (Ritalin SR, Metadate ER, Methylin ER)
Các thuốc kích thích thần kinh tác dụng kéo dài bao gồm:
- Amphetamine (Adzenys XR-ODT, Dyanavel XR)
- Dexmethylphenidate (Focalin XR)
- Dextroamphetamine (Adderall XR)
- Lisdexamfetamine (Vyvanse)
- Methylphenidate (Concerta, Daytrana, Jornay PM, Metadate CD, Quillivant XR, Quillichew ER, Ritalin LA)
- Muối của hỗn hợp của một sản phẩm amphetamine đơn thực thể (Mydayis)
- Serdexmethylphenidate / dexmethylphenidate (Azstarys)
Hầu hết là thuốc dạng viên, nhưng đôi khi thuốc có thể ở dạng miếng dán trên da hoặc ở dạng lỏng.
Ai Không Nên Dùng Thuốc Kích Thích thần kinh?
Bạn không nên dùng chất kích thích nếu bạn có:
- Các vấn đề tiềm ẩn về tim
- Bệnh tăng nhãn áp (sự tích tụ áp lực trong mắt của bạn)
- Lo lắng nghiêm trọng, căng thẳng, kích động hoặc căng thẳng
- Tics (chuyển động cơ thể bạn không thể kiểm soát được diễn ra lặp đi lặp lại)
- Hội chứng Tourette hoặc ai đó trong gia đình bạn mắc hội chứng này
- Tiền sử rối loạn tâm thần hoặc loạn thần
- Uống một loại thuốc được gọi là chất ức chế monoamine oxidase trong vòng 14 ngày kể từ khi bạn bắt đầu dùng chất kích thích. Ví dụ về loại thuốc này bao gồm phenelzine (Nardil) và tranylcypromine (Parnate).
Tác dụng phụ của thuốc kích thích thần kinh là gì?
Các tác dụng phụ thường gặp bao gồm:
- Đau đầu
- Khó chịu ở dạ dày
- Huyết áp cao hơn
Những triệu chứng này thường biến mất sau vài tuần dùng những loại thuốc này. Đó là vì cơ thể bạn có thể điều chỉnh với thuốc. Nhưng nếu chúng không thuyên giảm, hãy cho bác sĩ của bạn biết.
Các tác dụng phụ khác bao gồm:
- Giảm cảm giác thèm ăn
- Giảm cân (Đôi khi uống thuốc sau bữa ăn có thể giúp tránh điều này. Hoặc bạn có thể thêm đồ ăn nhẹ hoặc thức uống có hàm lượng calo cao vào những gì bạn ăn.)
- Cảm giác căng thẳng
- Mất ngủ (bạn khó ngủ)
- Tics
Các tác dụng phụ có thể biến mất nếu bác sĩ thay đổi liều lượng của bạn hoặc nếu bạn thử một loại thuốc kích thích thần kinh khác.
Một số trẻ em và thanh thiếu niên dùng thuốc kích thích thần kinh có thể phát triển chậm hơn những người không dùng. Nhưng nó không ảnh hưởng đến chiều cao tối đa của họ. Nếu con bạn đang sử dụng thuốc kích thích thần kinh, bác sĩ nên theo dõi cân nặng và chiều cao của chúng.
Đôi khi thuốc kích thích thần kinh có thể gây ra phản ứng dị ứng. Trong trường hợp các miếng dán như Daytrana, tình trạng mất sắc tố da vĩnh viễn có thể xảy ra ở nơi miếng dán được dán lên. Phát ban trên da có thể là một trong những dấu hiệu. Nói chung, tốt nhất là bạn nên gọi cho bác sĩ nếu bạn có bất kỳ triệu chứng mới hoặc bất thường nào.
Thuốc kích thích thần kinh có gây nghiện không?
Các thuốc kích thích không tạo ra thói quen ở liều lượng được sử dụng để điều trị ADHD ở trẻ em và thanh thiếu niên. Và không có bằng chứng nào cho thấy việc dùng chúng dẫn đến lạm dùng thuốc. Trên thực tế, các nghiên cứu đã chỉ ra rằng những người ADHD được điều trị bằng thuốc có tỷ lệ lạm dụng thuốc thấp hơn những người ADHD không được điều trị.
Tuy nhiên, vẫn có khả năng bị lạm dụng và nghiện với bất kỳ loại thuốc kích thích nào. Điều này đặc biệt đúng nếu người dùng chúng có tiền sử lạm dụng chất kích thích và bị nghiện ngập. Đó là điều bạn có thể muốn xem xét.
Trước khi bạn dùng thuốc kích thích thần kinh:
Khi bạn nói chuyện với bác sĩ của mình, hãy chắc chắn nói với họ nếu bạn:
- Đang cho con bú, đang mang thai hoặc dự định có thai
- Uống hoặc dự định dùng bất kỳ chất bổ sung chế độ ăn uống, thuốc thảo dược hoặc thuốc không qua kê đơn nào
- Có bất kỳ vấn đề y tế nào trong quá khứ hoặc hiện tại, bao gồm huyết áp cao, động kinh, bệnh tim, bệnh tăng nhãn áp hoặc bệnh gan hoặc thận
- Có tiền sử lạm dụng ma túy hoặc rượu hoặc phụ thuộc
- Từng có vấn đề về sức khỏe tâm thần, bao gồm trầm cảm, hưng trầm cảm hoặc rối loạn tâm thần
Lời khuyên giành cho cha mẹ
Sau đây là những hướng dẫn hữu ích cần ghi nhớ nếu con bạn chuẩn bị dùng thuốc kích thích thần kinh ADHD:
- Luôn cho thuốc đúng theo quy định. Nếu có bất kỳ vấn đề hoặc thắc mắc nào, hãy gọi cho bác sĩ của bạn.
- Khi bắt đầu sử dụng chất kích thích, hãy thực hiện vào một ngày cuối tuần. Sau đó, bạn sẽ có cơ hội để xem cách đứa trẻ làm trên đó.
- Bác sĩ có thể sẽ muốn cho con bạn bắt đầu dùng thuốc với liều lượng thấp. Sau đó, họ có thể tăng lượng thuốc từ từ cho đến khi các triệu chứng được kiểm soát tốt.
- Cố gắng tuân theo một lịch trình đều đặn. Để đảm bảo rằng chúng uống thuốc vào cùng một thời điểm mỗi ngày, trẻ có thể cần giáo viên, y tá hoặc người chăm sóc khác cho thuốc.
- Nếu bỏ lỡ một liều, hãy dùng liều tiếp theo vào thời điểm bình thường. Đừng cố gắng bắt kịp bằng cách dùng các liều bổ sung và cố gắng không dùng chúng sau đó trong ngày.
Lưu ý gì về “thời gian tạm dừng thuốc”?
Một số trẻ em sẽ tốt hơn nếu chúng uống thuốc thường xuyên. Nhưng nếu bạn muốn con mình “nghỉ” dùng thuốc, hãy lên kế hoạch thực hiện vào một ngày mà chúng có thể không cần tập trung, chẳng hạn như cuối tuần vào mùa hè.
Mời bạn tham gia Group Thắp đèn xanh – Đồng hành cùng trẻ Tự kỷ để thảo luận, chia sẻ và đồng hành cùng các trẻ Tự kỷ!
Nguồn tham khảo : Stimulant Medications for ADHD Treatment (webmd.com)