VỀ CHỨNG TỰ KỶ 

Mỗi đứa trẻ mắc tự kỷ đều khác nhau, và không có cách nào được dùng để cải thiện cho tất cả trẻ tự kỷ. Trẻ tự kỷ thường gặp khó khăn trong việc hòa nhập và giao tiếp với người khác. Mặc dù có thể con gặp khó khăn về mặt xã hội ví dụ như con cũng muốn tham gia nhưng có thể con không biết phải làm thế nào. Một số trẻ có thể nói rất nhiều ngôn ngữ và có những trẻ chỉ có thể sử dụng một vài từ hoặc không có ngôn ngữ.

Trẻ tự kỷ có thể tuân thủ tốt các thói quen và quy tắc vì con có xu hướng thích mọi việc được thực hiện theo một trật tự cụ thể. Có thể có một hoạt động yêu thích mà con muốn làm đi làm lại và con có thể cần được ra tín hiệu trước khi chuyển đổi giữa các nhiệm vụ. Con không tham gia chơi đóng vai hoặc chơi các trò chơi với những đứa trẻ khác.

Một số trẻ có thể thấy khó chịu với những tiếng động lớn hoặc những âm thanh hoặc kết cấu cụ thể. Vì mỗi trẻ tự kỷ đều khác nhau nên các nhà giáo dục có thể tìm hiểu những thứ trẻ thích và không thích để đưa ra những hỗ trợ phù hợp và đảm bảo môi trường chăm sóc và giáo dục mầm non hòa nhập.

ĐIỂM MẠNH CỦA TRẺ TỰ KỶ

Một số điểm mạnh:

• Một số trẻ có thể có kỹ năng nhận thức thị giác tốt, giỏi tìm kiếm trực quan và nhận dạng hình ảnh.
• Một số trẻ có thể giỏi nhận biết các âm thanh khác nhau.
• Một số trẻ có thể giỏi nhận biết các hình dạng khuôn mẫu và giải các câu đố.
• Trẻ có hứng thú mạnh mẽ với một chủ đề cụ thể có thể tiếp thu được nhiều thông tin về chủ đề đó.

Những điểm trẻ cần được hỗ trợ:

• Một số trẻ có thể không hiểu được không gian cá nhân và có thể đứng quá gần người khác. Con có thể nói quá to hoặc nói những điều có vẻ không phù hợp. Có trẻ không giao tiếp bằng mắt. Điều này có thể khiến con khó hòa nhập với xã hội.
• Con có thể gặp khó khăn trong việc thể hiện bản thân hoặc hiểu ý nghĩa của những điều người khác nói, bao gồm cả những hướng dẫn.
• Con có thể cảm thấy khó khăn hơn để nhận biết khi nào hoặc làm thế nào để tham gia các hoạt động với những đứa trẻ khác. Nếu không được hướng dẫn cách tham gia hoặc chơi trong một nhóm, con sẽ đứng một mình và không trò chuyện.
• Trẻ khó thích nghi với thay đổi, khi kế hoạch bị thay đổi hoặc con cần chuyển đổi giữa các nhiệm vụ mà con không được cảnh báo về sự thay đổi.
• Trẻ có thể nhạy cảm với một số âm thanh hoặc cảm giác khác, chẳng hạn như chạm vào cát hoặc bùn.
• Một số trẻ có thể gặp khó khăn với các hoạt động vận động như viết hoặc vẽ.
• Con có thể dễ dàng bị choáng ngợp và “suy sụp”.

CÁC CHIẾN LƯỢC HỖ TRỢ TRẺ (DỰA TRÊN BẰNG CHỨNG KHOA HỌC)

Trải nghiệm học tập có cấu trúc

• Cung cấp một lịch trình trực quan. Các tín hiệu thị giác có thể cho trẻ biết điều gì sắp xảy ra và cách con nên chuyển từ hoạt động này sang hoạt động khác.
• Có một thói quen nhất quán. Đảm bảo lịch trình của mỗi ngày tương tự nhau nhưng hãy thay đổi các nhiệm vụ trong lịch trình đó để tạo thú vị.
• Đưa ra tín hiệu khi sắp có chuyển đổi. Trẻ cảm thấy khó khăn khi chuyển từ hoạt động này sang hoạt động khác sẽ cảm thấy ổn định hơn nếu con nhận thức được những gì sẽ diễn ra sắp tới. Cung cấp hướng dẫn rõ ràng về quá trình chuyển đổi.
• Sử dụng cách chơi có cấu trúc trước khi chơi tự do. Trẻ tự kỷ dễ tham gia chơi tự do hơn nếu trò chơi tuân theo một cấu trúc tương tự và diễn ra theo cặp hoặc nhóm nhỏ.

Thích nghi các hoạt động để có thể hòa nhập tốt nhất có thể

• Thêm sở thích của trẻ vào quá trình học tập. Liên kết các hoạt động với sở thích của trẻ. Ví dụ, nếu một đứa trẻ quan tâm đến côn trùng hãy cho phép chúng vẽ hoặc tô màu những con côn trùng.
• Đưa âm nhạc và trò chơi vào các nhiệm vụ học tập. Trẻ có thể chú ý hơn và học hỏi nhiều hơn khi đưa âm nhạc hoặc các trò chơi đơn giản vào quá trình học tập.

Cung cấp phản hồi tích cực

• Khuyến khích và hướng dẫn học tập. Hãy cân nhắc việc đưa ra những phản hồi tích cực và điều chỉnh ngay lập tức khi trẻ đang học một nhiệm vụ hoặc hành vi nào đó. Có thể giảm dần khi khả năng của con phát triển hơn.
• Khuyến khích sử dụng sở thích. Một số trẻ có thể bị thúc đẩy mạnh mẽ bởi sở thích của con. Hãy thử cho trẻ tham gia vào các hoạt động liên quan đến sở thích của con để ghi nhận nỗ lực.

Cung cấp nhiều cơ hội thực hành

• Trẻ có thể cần thực hành một nhiệm vụ hoặc hành vi nào đó nhiều lần. Thời gian thực hành trong những môi trường khác nhau và với những tài liệu khác nhau có thể giúp trẻ học cách sử dụng kỹ năng đó ở những tình huống và địa điểm khác.
• Đưa ra ít nhiệm vụ hơn với nhiều cơ hội thực hành hơn. Điều này giúp trẻ học các nhiệm vụ và có thể hữu ích hơn việc đưa ra nhiều nhiệm vụ nhưng có ít cơ hội thực hành.
• Hãy giúp con chú ý từng người một. Khi thực hiện một nhiệm vụ mới, trẻ thường học tốt nhất khi có sự giúp đỡ (ví dụ: gợi ý, minh họa, khuyến khích). Sự trợ giúp có thể giảm dần khi khả năng thực hiện của con tốt hơn. Cô giáo hoặc những đứa trẻ khác có thể là người đưa ra trợ giúp

Tạo cơ hội chơi với những đứa trẻ khác, người khác

• Tạo nhiều cơ hội cho trẻ chơi cùng nhau. Trẻ có thể làm quen và xây dựng mối quan hệ thông qua việc chơi cùng nhau. Trẻ em cũng có thể học thông qua việc quan sát người khác. Tìm cách để trẻ tương tác của trẻ với những bạn khác trong nhóm.
• Cho trẻ chơi trò chơi bắt chước. Trẻ tự kỷ có thể học bằng cách bắt chước người khác. Ví dụ, trẻ có thể lần lượt thực hiện một kỹ năng hoặc hành vi để những bạn khác trong nhóm bắt chước

GỢI Ý MỘT SỐ MẸO THỰC HÀNH

Cung cấp một không gian an toàn

• Cân nhắc việc cung cấp một khu vực yên tĩnh để trẻ có thể cảm thấy an toàn hoặc khi trẻ buồn

Thể hiện sự quan tâm và ủng hộ tích cực

• Cung cấp sự hỗ trợ và khuyến khích giúp trẻ tự kỷ đạt được kết quả tốt hơn. Cho trẻ thấy rằng con được đánh giá cao và luôn được hỗ trợ

Cho phép sử dụng tai nghe giảm tiếng ồn

• Nếu trẻ thấy quá ồn, tai nghe giảm/khử tiếng ồn có thể giúp ích trẻ cảm thấy an toàn.

Hỗ trợ trẻ phát triển các hành vi xã hội

• Cân nhắc việc thúc đẩy trẻ phát triển các hành vi xã hội. Có thể là mời một đứa trẻ khác chơi, chia sẻ đồ chơi hoặc chờ đến lượt.

Giảm thiểu tiếng ồn xung quanh và phiền nhiễu khi đang hướng dẫn trẻ

• Điều này có thể giúp trẻ nghe và tập trung khi đang được dạy.

Nhờ cha mẹ giúp đỡ

KẾT QUẢ HỌC TẬP VÀ PHÁT TRIỂN NHỮNG NĂM ĐẦU ĐI HỌC 

Kết quả 1: Trẻ có ý thức mạnh mẽ về bản thân

• Thầy cô có thể giúp trẻ phát triển tính tự chủ, khả năng phục hồi và ý thức tự chủ thông qua việc xây dựng một môi trường giúp trẻ cảm thấy yên tâm và an toàn.
• Một thói quen nhất quán sẽ giúp trẻ cảm thấy an toàn.
• Thử mở các bài nhạc có hiệu lệnh, yêu cầu trẻ ngồi trên sàn và chào các bạn. Một số trẻ sẽ cần được nhắc nhở bằng lời nói.
• Các nhà giáo dục có thể giúp trẻ tự kỷ phát triển nhận thức về bản thân và khả năng tương tác với người khác bằng sự đồng cảm và tôn trọng. Ví dụ, nhắc nhở các cô giáo thực hiện những hành vi tích cực và khuyến khích hoặc ghi nhận nỗ lực.

Kết quả 2: Trẻ được kết nối và đóng góp cho thế giới của mình

• Thầy cô có thể hỗ trợ sự tham gia tích cực của cộng đồng ở trẻ tự kỷ thông qua việc cho chúng tham gia các hoạt động gắn kết với cộng đồng của chúng chẳng hạn như các chuyến du ngoạn.
• Cân nhắc việc yêu cầu trẻ làm việc theo nhóm nhỏ hoặc theo cặp để hoàn thành các hoạt động nhằm xây dựng mối liên kết giữa các trẻ với nhau.
• Khuyến khích trẻ chơi cùng nhau và học hỏi lẫn nhau bằng cách tổ chức chơi các trò chơi bắt chước.
• Lời nhắc bằng lời nói hoặc thẻ gợi ý có thể nhắc nhở trẻ tiếp cận những đứa trẻ khác để chơi cùng nhau. Hãy khuyến khích hoặc thừa nhận những nỗ lực này.
• Các bài hát thể hiện hành vi xã hội giúp trẻ kết nối và chơi với người khác cũng như hiểu các quy tắc xã hội.
• Luôn tìm cơ hội để mời trẻ tự kỷ chơi cùng bạn bè hoặc tham gia hoạt động nhóm.

Kết quả 3: Trẻ có cảm giác mạnh mẽ với niềm vui

• Giúp trẻ học cách điều chỉnh cảm xúc bằng cách cung cấp một không gian an toàn để trẻ có thể bình tĩnh lại.
• Một lịch trình trực quan và thói quen nhất quán có thể giúp trẻ cảm thấy an toàn và được kiềm chế.
• Chú ý từng người một để học các kỹ năng mới có thể giúp trẻ cảm thấy được hỗ trợ và phát triển cảm giác hạnh phúc thông qua thành tích.

Kết quả 4: Trẻ tự tin và tham gia học tập

• Đọc sách cùng trẻ tự kỷ giúp chúng học hỏi. Các câu hỏi về câu chuyện như câu hỏi ai/ở đâu/cái gì hoặc câu hỏi về sự nhớ lại có thể hỗ trợ việc học ở cấp độ cao hơn.
• Cân nhắc việc mở các bài hát hướng dẫn trẻ cách thực hiện một hoạt động đã được lên kế hoạch. Những bài hát như “vũ điệu rửa tay” thể hiện các hành động và thứ tự của các hành động đó có thể giúp trẻ tự kỷ làm theo hướng dẫn một cách vui vẻ và thoải mái.

Kết quả 5: Trẻ là người giao tiếp hiệu quả

• Cân nhắc mở một bài hát chào mừng vào đầu mỗi buổi học để trẻ có thời gian tập nói xin chào với người khác.
• Đặt câu hỏi cho trẻ trong các hoạt động. Ví dụ, hỏi con về một câu chuyện đã được đọc cho con nghe để khuyến khích con giao tiếp.
• Cân nhắc sử dụng thẻ gợi ý để khuyến khích cách cư xử hoặc hành vi xã hội. Thẻ hiển thị hình ảnh một đứa trẻ đang giao tiếp với người khác (ví dụ: vẫy tay chào tạm biệt, nói lời cảm ơn).
• Tìm cơ hội để khuyến khích trẻ giao tiếp. Bạn có thể yêu cầu con đưa ra lựa chọn hoặc kể cho bạn biết thêm về điều con đã nói.

NHỮNG ĐIỀU CẦN CHÚ Ý 

Sơ cứu

• Việc sơ cứu cho trẻ tự kỷ có thể khó khăn nếu trẻ nhạy cảm với mùi hoặc chất liệu đặc biệt. Một số trẻ có thể cảm thấy khó chịu vì máu hoặc băng bó hoặc từ chối chườm đá hoặc uống thuốc.
• Nói chuyện với gia đình trẻ để xác định cách tốt nhất để kiểm soát thương tích/bệnh tật
• Trẻ không nói được có thể gặp khó khăn khi truyền đạt rằng chúng đang bị đau hoặc không khỏe. Để ý các dấu hiệu đau đớn như nhăn mặt và khuyến khích cử chỉ hoặc các phương pháp giao tiếp khác để tìm hiểu điều gì có thể xảy ra.
• Một số trẻ có thể không nhạy cảm với cơn đau. Ví dụ, con có thể làm tổn thương bản thân và không nhận thấy hoặc truyền đạt điều đó. Cha mẹ cố gắng để ý những dấu hiệu cho thấy trẻ có thể đã tự làm mình bị thương.

Diễn tập an toàn

• Những cuộc diễn tập an toàn bất ngờ có thể khiến một số trẻ khó chịu
• Cân nhắc việc cho trẻ biết trước rằng sẽ có một cuộc diễn tập
• Ghép nối họ với một người bạn hoặc người an toàn
• Tai nghe giảm tiếng ồn có thể giúp giảm tiếng ồn từ báo thức

Hành vi

• Xác định nguyên nhân hành vi của trẻ có thể giúp cả thầy cô và trẻ cảm thấy bớt cáu hơn
• Một số nguyên nhân phổ biến của hành vi thách thức bao gồm trẻ khó khăn trong việc truyền đạt mong muốn và nhu cầu của mình, cảm thấy căng thẳng, cảm giác quá tải, khó hiểu hoặc khó thực hiện một nhiệm vụ hoặc không hiểu các quy tắc hoặc kỳ vọng.
• Sự khuyến khích và ghi nhận hành vi tích cực có thể giúp ích cho trẻ. Sự khuyến khích gắn liền với sở thích của trẻ có thể mang lại hiệu quả cao nhất.
• Tham khảo phương pháp ABC để biết thêm thông tin về cách giảm hành vi thách thức bằng cách hỗ trợ trẻ và thúc đẩy hành vi hữu ích.

Vấn đề vệ sinh

Ngủ

• Một số trẻ tự kỷ có thể gặp khó khăn khi ngủ
• Nói chuyện với người chăm sóc về những gì có thể giúp trẻ ngủ, chẳng hạn như một món đồ chơi đặc biệt hoặc thói quen mà trẻ thích

Giáo viên tạm thời

• Một đứa trẻ mắc chứng tự kỷ có thể cảm thấy khó chịu khi có một giáo viên khác và việc thay đổi thói quen thường ngày
• Thông báo cho giáo viên tạm thời về các thói quen và chiến lược cụ thể giúp đứa trẻ đó có thể giảm sự mêt mỏi.

Sự chuyển tiếp

• Trẻ tự kỷ có thể cần được hỗ trợ khi chuyển từ môi trường chăm sóc và giáo dục mầm non sang môi trường khác (tức là môi trường chăm sóc và giáo dục mầm non khác hoặc trường tiểu học)

Các điều kiện xảy ra đồng thời khác

• Một số trẻ tự kỷ cũng có thể bị chậm phát triển các vấn đề khác hoặc có mức độ lo lắng cao.

————————————————————————————-

Disclaimer: Mọi thông tin đưa ra chỉ nhằm mục đích tham khảo và giáo dục. Mọi sự thay đổi cần tham vấn bác sĩ và chuyên gia dinh dưỡng của bạn để hiểu và đưa ra quyết định đúng đắn nhất. Bài viết thuộc sở hữu của nhóm Thắp Đèn Xanh – Đồng hành cùng trẻ có nhu cầu đặc biệt, vui lòng không sao chép dưới mọi hình thức. #thapdenxanh