Trị liệu ngôn ngữ bằng cách chơi
Chiếc lược chính mà chúng tôi trình bày ở đây là để người lớn chơi cùng trẻ nói ra những gì trẻ thấy. Những từ ngữ hay cụm từ mới được giới thiệu đều liên quan trực tiếp và dễ nhận thấy đến những gì trẻ nhìn thấy. Đây là chiến lược Dạy ngôn ngữ bằng cách chơi truyền thống.Nếu trẻ đã có các kỹ năng xã hội và ngôn ngữ tiền đề, thì dùng liệu pháp này dạy trẻ những kỹ năng ngôn ngữ mới sẽ rất hiệu quả. Người ta rất hay dùng chiến lược này khi trẻ chưa phát triển được các kĩ năng như chuyển hướng chú ý nhuần nhuyễn qua lại giữa đồ chơi và người chơi, chơi đùa tương tác qua lại, cùng hướng đến một hoạt động chung nào đó. Khi trẻ đã có những kỹ năng này, thì chỉ cần lưu ý thêm là đồ chơi hay hoạt động đó trẻ tự kỷ phải rất thích thì trẻ mới chịu học những từ ngữ liên quan. Trẻ tự kỷ không thể tập trung thật sự vào những thứ trẻ không thích – khá giống tôi khi nghe người ta bàn luận về hoá học hay các tin thể thao. Tôi không quan tâm những thứ này và tâm trí tôi khép lại, không nghe thấy những gì người ta nói. Nếu trò chơi hay thì bạn không cần khen trẻ khi trẻ tiếp thu được những từ ngữ đó. Chẳng cần lời khen hay phần thưởng nào trẻ sẽ vẫn chịu học ngôn ngữ bởi vì trò đó rất vui nhộn và bản thân trò chơi đó đã là phần thưởng.
Miêu tả những gì trẻ thấy
Ở trò Lăn hòn bi trong clip trên (và tất cả những trò trong trang này), bạn có thể thấy rằng chiến lược can thiệp chính là làm mẫu. Làm mẫu nghĩa là miêu tả mẫu cho trẻ những gì trẻ đang thấy và đang làm. Cậu bé trong clip này có kĩ năng ngôn ngữ đã phát triển đến mức can thiệp cho cậu không cần phải quá theo khuôn phép nữa vì cậu có thể tập trung nghe người khác nói cũng như những gì cậu bé đang thấy hoặc đang làm.
Nhiều trẻ tự kỷ có khả năng thu nhận từ thị giác rất trội, tức là trẻ chú ý đến những gì tiếp nhận từ thị giác tốt hơn hẳn từ các giác quan khác. Có lẽ, ở một mức độ nào đó, mọi người đều trội về kênh thị giác giống vậy. Có thể dễ dàng dạy trẻ từ mới nếu từ đó liên quan đến những gì trẻ thấy và nhìn thu hút . Trò lăn hòn bi, một dạng đồ chơi khám phá, là một món đồ chơi tốt để phục vụ trị liệu ngôn ngữ vì trong khi chơi có nhiều phần thú vị bắt mắt để miêu tả.
Ngôn ngữ tiếp nhận – hiểu ngôn ngữ
Khi tạo ra các trò chơi đòi hỏi trẻ phải hiểu lời bạn nói, cần căn thời gian rất thận trọng vì trẻ tự kỷ thường quen thói nghe lời nói chẳng hiểu gì rồi bỏ cuộc, không buồn nghe nữa và dễ nổi cáu. Tôi nghĩ ra một số trò chơi kiểu kiểm tra trắc nghiệm – không có quá nhiều phương án cần chọn, do vậy trẻ hầu như luôn đoán đúng. Dù thế, tôi vẫn muốn trẻ phải động não, dù chỉ một chút, về nghĩa của những từ ngữ trẻ nghe thấy. Trong đoạn phim ngắn mô tả trò Giấu Tìm dưới đây, tôi chơi giấu tìm ở đủ dạng nhằm giúp trẻ hiểu được nghĩa của từ mới. Trong đoạn phim ngắn này, chúng tôi chơi để học nghĩa của từ “ở dưới” và tên các con vật.
Thêm các đoạn phim dạy trẻ Nói những gì mình thấy
Miếng nam châm dính tủ lạnh
Chơi đất nặn
Chơi Giấu Tìm
Bye bye các con chữ
Nguồn:nuoicontuky
Mời bạn tham gia Group Thắp đèn xanh – Đồng hành cùng trẻ Tự kỷ để thảo luận, chia sẻ và đồng hành cùng các trẻ Tự kỷ nhé!